ប្រែសម្រួល៖ រតនា
ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ជាពេលវេលាដ៏លំបាកសម្រាប់ភពផែនដី ដោយមានការរាតត្បាតនៃជំងឺរាតត្បាតទូទាំងពិភពលោក និងការវាយប្រហារនៃរលកកម្ដៅនិងគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិដែលបានបំបែកកំណត់ត្រាជាច្រើន។
យោងតាមអ្នកគាំទ្រគំនិតទំនើបនេះ ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះគឺជាឧទាហរណ៍ល្អដែលបង្ហាញថា មនុស្សជាតិត្រូវការស្វែងរកកន្លែងថ្មីមួយដើម្បីរស់នៅ។ ពួកគេនិយាយថា មូលដ្ឋានលើព្រះចន្ទឬភពអង្គារអាចដើរតួជាគោលនយោបាយធានារ៉ាប់រងប្រឆាំងនឹងការផុតពូជដោយសារគ្រោះមហន្តរាយឬការបំផ្លាញខ្លួនឯង។
ប៉ុន្តែមានរឿងជាច្រើនដែលយើងមិនដឹងអំពីសមត្ថភាពរបស់យើងក្នុងការរស់រានមានជីវិតនិងរីកចម្រើននៅក្នុងលំហអវកាស រួមទាំងថាតើយើងអាចបន្តពូជបានដែរឬទេ។ ឥឡូវនេះ មេជីវិតកណ្តុរដែលបានសម្ងួតកក ដែលត្រូវបានរក្សាទុកនៅលើស្ថានីយអវកាសអន្តរជាតិ (ISS) ក្នុងប្រអប់ការពារការំស្មី អាចជួយផ្តល់ការយល់ដឹងកាន់តែប្រសើរអំពីសមត្ថភាពបន្តពូជរបស់ថនិកសត្វនៅក្រៅផែនដី។
នៅពេលគំរូទាំងនេះត្រឡប់មកកាន់ផែនដីវិញនៅឆ្នាំក្រោយ លោកសាស្ត្រាចារ្យ តេរូហិកូ វ៉ាកាយ៉ាម៉ា នៅមជ្ឈមណ្ឌលបច្ចេកវិទ្យាជីវសាស្ត្រកម្រិតខ្ពស់នៃសាកលវិទ្យាល័យយ៉ាម៉ាណាស៊ី នឹងសិក្សាពួកវាដើម្បីកំណត់ពីផលប៉ះពាល់នៃបរិស្ថានអវកាស និងថាតើពួកវាអាចត្រូវបានប្រើដើម្បីបង្កើតកូនដែលមានសុខភាពល្អបានដែរឬទេ។
នៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍របស់គាត់នៅប្រទេសជប៉ុន លោក វ៉ាកាយ៉ាម៉ា កំពុងអភិវឌ្ឍឧបករណ៍មួយដែលនឹងអនុញ្ញាតឱ្យអវកាសយានិកធ្វើការបង្កកំណើតកណ្តុរក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ (IVF) នៅលើ ISS នាពេលខាងមុខ។ ជាចុងក្រោយ ការពិសោធន៍នេះអាចជួយសង្គ្រោះមនុស្សជាតិ តាមការលើកឡើងរបស់គាត់។
“គោលបំណងរបស់យើងគឺបង្កើតប្រព័ន្ធមួយសម្រាប់ការរក្សាទុកធនធានសេនេទិករបស់ផែនដីដោយសុវត្ថិភាពនិងជាអចិន្ត្រៃយ៍នៅកន្លែងណាមួយក្នុងលំហអវកាស មិនថានៅលើព្រះចន្ទឬកន្លែងផ្សេងទេ ដូច្នេះជីវិតអាចត្រូវបានភ្ញាក់រស់ឡើងវិញ សូម្បីតែពេលផែនដីប្រឈមនឹងការបំផ្លិចបំផ្លាញដ៏មហន្តរាយ។”
វាអាចស្ដាប់ទៅដូចជាចេញពីខ្សែភាពយន្តវិទ្យាសាស្ត្រប្រឌិត ប៉ុន្តែលោក វ៉ាកាយ៉ាម៉ា បានជំរុញព្រំដែននៃការសិក្សាអំពីការបន្តពូជរបស់គាត់អស់រយៈពេលយូរមកហើយ។ នៅឆ្នាំ ១៩៩៧ គាត់និងសាស្ត្រាចារ្យម្នាក់ទៀតបានអភិវឌ្ឍវិធីសាស្ត្រថ្មីមួយដែលពួកគេបានប្រើដើម្បីក្លូនកណ្តុរដំបូងបង្អស់នៅលើពិភពលោកពីកោសិកាពេញវ័យ។
គាត់បានដឹកនាំការសិក្សាអំពីការអភិវឌ្ឍអំប្រ៊ីយ៉ុងកណ្តុរនៅក្នុងលំហអវកាស ដែលពីមុនត្រូវបានធ្វើតែជាមួយសត្វដូចជាសត្វបណ្ដែតទឹកនិងត្រីប៉ុណ្ណោះ។ គាត់និងក្រុមរបស់គាត់បានធ្វើឱ្យមានការចាប់ផ្តើមវិធីសាស្ត្រសម្ងួតកកដែលត្រូវបានប្រើដើម្បីផ្ញើមេជីវិតកណ្តុរទៅ ISS ដែលត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងទូទឹកកករហូតដល់ប្រាំមួយឆ្នាំ។ នៅពេលគំរូទាំងនោះត្រឡប់មកផែនដីវិញ អ្នកស្រាវជ្រាវបានធ្វើឱ្យវាមានជាតិទឹកឡើងវិញហើយផលិតកូនកណ្តុរដែលមានសុខភាពល្អ។
ពីការសិក្សានោះ ពួកគេបានកំណត់ថាមេជីវិតដែលបានសម្ងួតកកអាចនៅមានជីវិតរយៈពេល ២០០ ឆ្នាំក្នុងលំហអវកាស។ ទោះបីជាវាគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ក៏ដោយ លោក វ៉ាកាយ៉ាម៉ា និយាយថា វា “មិនវែងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់អនាគតរបស់យើងដាច់ខាត។” ជាមួយនឹងគំរូអវកាសចុងក្រោយរបស់គាត់ គាត់កំពុងប្រើឧបករណ៍ថ្មីមួយដើម្បីការពារមេជីវិតដែលត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងសីតុណ្ហភាពបន្ទប់ ពីកាំរស្មី ដើម្បីមើលថាតើវាអាចទៅរួចក្នុងការរក្សាទុកគំរូនៅក្នុងលំហអវកាសជាអចិន្ត្រៃយ៍ដែរឬទេ។
• ពី “មាន់នៅក្នុងលំហអវកាស” ដល់កន្លាតក្នុងចក្រវាល
អស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានបញ្ជូនសត្វពីផែនដីទៅក្នុងលំហអវកាស ដើម្បីសិក្សាពីរបៀបដែលទម្ងន់ស្រាលក្នុងលំហអវកាសនិងកាំរស្មីចក្រវាឡប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការជីវសាស្ត្រ រួមទាំងការបន្តពូជផងដែរ។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៩ ពងមាន់ដែលបានបង្កកំណើតចំនួន៣២ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់គន្លងភពផែនដី ដើម្បីសិក្សាពីការវិវត្តន៍របស់វានៅក្នុងបរិយាកាសគ្មានទំនាញ ក្នុងការពិសោធន៍មួយឧបត្ថម្ភដោយក្រុមហ៊ុនអាហារឆាប់រហ័សអាមេរិកKFC ដែលគេហៅថា “Chix in Space”។
កូនក្អុករបស់យានអវកាស Endeavour ដែលកើតនៅឆ្នាំ១៩៩២ បានក្លាយជាសត្វឆ្អឹងខ្នងដំបូងគេដែលចំណាយពេលប៉ុន្មានថ្ងៃដំបូងនៃជីវិតនៅក្នុងលំហអវកាស។ នៅទីនោះ ពួកវាហែលទឹកមិនទៀងទាត់ និងពិបាកស្វែងរកពពុះខ្យល់សម្រាប់ដកដង្ហើម។
នៅឆ្នាំ២០០៧ កន្លាតមួយក្បាលឈ្មោះណាឌេហ្សដា (ដែលមានន័យថា “ក្តីសង្ឃឹម” ជាភាសារុស្ស៊ី) បានបង្កើតកូន៣៣ក្បាល ដែលបានបង្កកំណើតនៅក្នុងគន្លងភព។ ពួកវាភាគច្រើនមានលក្ខណៈធម្មតា លើកលែងតែសម្បកក្រៅដែលងងឹតខុសប្រក្រតី។
លោកស្រី Virginia Wotring សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យអវកាសអន្តរជាតិ ដែលជាស្ថាប័នឯកជនមិនរកប្រាក់ចំណេញនៅក្រុងស្ត្រាស្ប៊ួរ ប្រទេសបារាំង ដែលផ្តោតលើការអប់រំផ្នែកអវកាស បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងបានឃើញថា ដំណាក់កាលជាក់លាក់ភាគច្រើននៃវដ្តបន្តពូជអាចកើតឡើងនៅក្នុងលំហអវកាស យ៉ាងហោចណាស់ក្នុងប្រភេទសត្វមួយឬពីរ ទោះបីជាមិនទទួលបានជោគជ័យទាំងស្រុងក៏ដោយ។”
លោកស្រី Wotring បានបន្ថែមថា ត្រីមេដាកា ដែលជាត្រីតូចមួយប្រភេទរស់នៅក្នុងស្រែ ដីភក់ និងស្រះនៅប្រទេសជប៉ុន និងខ្យង បានបំពេញវដ្តបន្តពូជទាំងមូលនៅក្នុងលំហអវកាស។ “ការសិក្សាលើថនិកសត្វគឺជាជំហានបន្ទាប់ដ៏សមស្រប ដើម្បីមើលថាតើផ្នែកណាខ្លះនឹងដំណើរការបាន” លោកស្រីបានបន្ថែម។
ចំពោះកណ្តុរវិញ មេជីវិតកណ្តុរដែលបានបង្កក ដែលលោក Wakayama កំពុងរក្សាទុកនៅលើស្ថានីយអវកាសអន្តរជាតិ នឹងត្រូវត្រឡប់មកផែនដីវិញនៅឆ្នាំ២០២៥ សម្រាប់ការសិក្សា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “គោលដៅរបស់យើងគឺរក្សា [កោសិកាបន្តពូជ] នៅសីតុណ្ហភាពធម្មតាជារៀងរហូត។”
• ការគាំទ្រអ្នករស់នៅក្នុងលំហអវកាស
មនុស្សជាតិនៅឆ្ងាយណាស់ពីការក្លាយជាស្រលាញ់ពហុភព ប៉ុន្តែយើងកំពុងមានការរីកចម្រើន។ នៅចុងឆ្នាំ២០២៦ កម្មវិធី Artemis ដែលដឹកនាំដោយណាសា នឹងនាំទេវយានិកត្រឡប់ទៅព្រះចន្ទជាលើកដំបូងចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧២ ដែលណាសាសង្ឃឹមថានឹងបង្កើតវត្តមានជាប់លាប់។ ហើយប្រសិនបើការព្យាករណ៍របស់លោក Elon Musk ស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុន SpaceX ត្រឹមត្រូវ បេសកកម្មដំបូងដែលមានមនុស្សទៅកាន់ភពអង្គារអាចនឹងចាប់ផ្តើមក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំខាងមុខ។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានដឹងរួចហើយថា ការធ្វើដំណើរក្នុងលំហអវកាសអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់រាងកាយមនុស្ស។ ការបំភាយកាំរស្មីកូសម៉ូសអាចបណ្តាលឱ្យមានការប្រែប្រួលក្នុង DNA ដែលបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីក និងបង្កជំងឺផ្សេងទៀត។ ការគ្មានទំនាញអាចបណ្តាលឱ្យមានបញ្ហាចក្ខុវិញ្ញាណ ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំចុះខ្សោយ និងការបាត់បង់សាច់ដុំនិងឆ្អឹង។
លោកស្រី Wotring បាននិយាយថា នោះមានន័យថាមានការព្រួយបារម្ភបន្ទាន់ជាងការបន្តពូជ។ “យើងត្រូវការព័ត៌មានផ្សេងទៀតឥឡូវនេះ ដើម្បីថែទាំទេវយានិកដែលយើងកំពុងបញ្ជូនទៅលំហអវកាសឥឡូវនេះ។ ត្រូវតែផ្តល់អាទិភាពដល់ការងារនេះ។”
ប៉ុន្តែលោក Wakayama ជឿថា ការងាររបស់លោកនឹងមានសារៈសំខាន់ណាស់ នៅពេលមនុស្សចំណាយពេលកាន់តែច្រើននៅក្នុងលំហអវកាស។ លោកបាននិយាយថា DNA ដែលខូចខាតក្នុងមេជីវិត និងពង ឧទាហរណ៍ អាចបញ្ជូនភាពមិនប្រក្រតីផ្នែកហ្សែនទៅជំនាន់ក្រោយ។
ហើយដោយគ្មានទិសដៅទាញនៃទំនាញ អំប្រ៊ីយ៉ុងដែលបានបង្កកំណើតប្រហែលជាមិនអាចវិវត្តបានត្រឹមត្រូវ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ការបង្កើតប្រព័ន្ធប្រសាទ និងការអភិវឌ្ឍអវយវៈ… យើងមិនដឹងថាតើវានឹងកើតឡើងត្រឹមត្រូវក្នុងបរិយាកាសគ្មានទំនាញ ដែលគ្មានលើឬក្រោមទេ។”
លោកបានបន្ថែមថា ការងារនេះអាចត្រូវបានយកទៅអនុវត្តនិងពង្រីកសម្រាប់ប្រភេទសត្វផ្សេងទៀត ដែលអាចមានប្រយោជន៍សម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនសត្វដូចជាឆ្កែសម្រាប់ធ្វើជាគូកន និងសត្វចិញ្ចឹមដូចជាគោសម្រាប់ធ្វើជាអាហារ ទៅកាន់ភពផ្សេងទៀត។
លោក Wakayama មានគម្រោងបន្តការសិក្សាលើកណ្តុរ។ គម្រោង IVF របស់លោកត្រូវបានទទួលយកដោយទីភ្នាក់ងារអវកាសជប៉ុន ប៉ុន្តែឧបករណ៍ដែលនឹងត្រូវប្រើសម្រាប់បញ្ចប់ IVF នៅតែស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលអភិវឌ្ឍន៍នៅឡើយ។ លោកសង្ឃឹមថា វានឹងត្រូវបានរៀបចំរួចរាល់សម្រាប់ការបញ្ជូនទៅកាន់ស្ថានីយអវកាសអន្តរជាតិក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំ។
លោកបាននិយាយថា “នៅក្នុងខ្សែភាពយន្តវិទ្យាសាស្ត្រ មនុស្សរស់នៅលើភពផ្សេងៗ ហើយទារកកើតមក ប៉ុន្តែយើងមិនទាន់ដឹងផងថាតើវាអាចធ្វើទៅបានឬអត់។”
លោកសង្ឃឹមថា ការពិសោធន៍របស់លោកអាចជួយបង្ហាញថាតើមនុស្សអាចបន្តពូជនិងវិវត្តជាធម្មតានៅក្នុងបរិស្ថានដ៏លំបាកនៃលំហអវកាសដែរឬទេ។
លោក Wakayama បានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រសិនបើយើងអាចបញ្ជាក់ថាវាអាចទៅរួច វានឹងផ្តល់ការធានាចិត្ត។ ហើយប្រសិនបើវាមិនដំណើរការទេ យើងត្រូវតែយល់ពីរបៀបដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនោះ។”
